«Πόλεμος» για τις προβλέψεις…

Για να είμαστε ειλικρινείς, οι παροικούντες, την τουρισμού Ιερουσαλήμ, αναμέναμε από καιρού την εκδήλωση των ακόλουθων φαινομένων επιστημονικής αντιπαράθεσης…

Δεν συμμεριζόμαστε, ούτε κατά διάνοια, την απολύτως απλοϊκή και λαϊκίστικη άποψη ότι «κάθε ινστιτούτο βρίσκει και τον καθηγητή του για να πορεύεται» ( κατά πως την είχε εκφράσει πρώην υπουργός αρμόδιος για τον τομέα Τουρισμού) αλλά η σημερινή ανακοίνωση του ΙΤΕΠ (Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων), όπως και να το κάνουμε, στρέφεται ευθέως εναντίον των αντίστοιχων προβλέψεων που είχε δημοσιοποιήσει προ ημερών, η ΑΤΕΜ (Ακαδημία Τουριστικών Ερευνών και Μελετών).

Και είμαστε βέβαιοι για αυτό διότι κανείς άλλος επιστημονικός φορέας δεν προέβη σε πρόβλεψη για την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης το 2010 το τελευταίο διάστημα…

Σε κάθε περίπτωση, ομολογουμένως, το γενικό πνεύμα της σημερινής τοποθέτησης του ΙΤΕΠ δεν μπορούμε να πούμε ότι μας βρίσκει αντίθετους. Εύστοχη και απολύτως λογική η ακόλουθη διαπίστωση: «Συμπερασματικά, είναι δύσκολο μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, στο οποίο δραστηριοποιείται η διεθνής οικονομία, με τον καταναλωτή-τουρίστα να κυριαρχείται από αβεβαιότητες και ανασφάλειες και να περιορίζει δραστικά τις δαπάνες του, να προβλέψει κανείς τον ακριβή αριθμό των αφίξεων».Για την ιστορία (και τη δημοσιογραφική τάξη, πάγια η αρχή μας...) η σημερινή ανακοίνωση του ΙΤΕΠ έχει ως εξής:

"Τον τελευταίο καιρό δημοσιεύονται στον τύπο διάφορα σενάρια προβλέψεων για τον αναμενόμενο αριθμό τουριστών στη χώρα μας την επόμενη διετία 2010 – 2011. Είναι λογικό η πολιτεία και ο ιδιωτικός τομέας να ενδιαφέρονται για την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης τα επόμενα δύο χρόνια, μετά μάλιστα τη σημαντική μείωση που σημειώθηκε το περασμένο έτος ως αποτέλεσμα της διεθνούς οικονομικής κρίσης.

Η σπουδαιότητα του τουριστικού τομέα για την ελληνική οικονομία, σε συνδυασμό με τα εργαλεία πρόβλεψης που προσφέρει η επιστήμη της στατιστικής, οδηγούν πολλούς μελετητές να αναπτύσσουν υποδείγματα με τη βοήθεια των οποίων προβλέπουν τις αφίξεις τουριστών κάτω από εναλλακτικές υποθέσεις των βασικών προσδιοριστικών μεταβλητών (παγκόσμιο εισόδημα, συναλλαγματικές ισοτιμίες, κόστος μεταφορών, κλπ). Είναι δυνατό (και συμβαίνει πολύ συχνά με τα διάφορα υποδείγματα των διεθνών οργανισμών) μία μέθοδος που προβλέπει με ακρίβεια τον ένα χρόνο, να κάνει μεγάλα σφάλματα τον επόμενο. Εάν λάβουμε υπόψη και τα διάφορα απρόβλεπτα γεγονότα (πολιτικές κρίσεις, πανδημίες, τρομοκρατία, κλπ) η δημοσίευση προβλέψεων με συγκεκριμένες τιμές του αριθμού των αφίξεων ενδέχεται να οδηγήσει σε λανθασμένα συμπεράσματα.

Κάποιοι ερευνητές για να εκτιμήσουν την πορεία του τουρισμού χρησιμοποιούν ως εξαρτημένη μεταβλητή τον αριθμό των αφίξεων σε ένα προορισμό. Είναι κοινά παραδεκτό ότι η εν λόγω μεταβλητή δεν απεικονίζει την επίδοση του τουριστικού κλάδου, αφού αυτή προσδιορίζεται τόσο από τον αριθμό των ημερών διαμονής (διανυκτερεύσεις) στον προορισμό όσο και από την δαπάνη που πραγματοποιεί ο τουρίστας.

Οι εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού προβλέπουν για το 2010 ελαφρά ανάκαμψη των διεθνών αφίξεων, στηριζόμενες στην επιστροφή της διεθνούς οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ. Άλλοι, ωστόσο, προβλέπουν ότι ο ευρωπαϊκός τουρισμός θα κινηθεί, από πλευράς αφίξεων, στα ίδια περίπου επίπεδα με το 2009. Εκτίμηση του ΙΤΕΠ είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός θα σημειώσει το 2010 μια ισχνή ανάκαμψη των αφίξεων (2-3% περίπου). Είναι βέβαιο, ωστόσο, ότι τα έσοδα από τον τουρισμό θα συνεχίσουν την αρνητική πορεία που ξεκίνησαν το 2008, έτος αφετηρίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης.

Συμπερασματικά, είναι δύσκολο μέσα σε αυτό το ασταθές περιβάλλον, στο οποίο δραστηριοποιείται η διεθνής οικονομία, με τον καταναλωτή-τουρίστα να κυριαρχείται από αβεβαιότητες και ανασφάλειες και να περιορίζει δραστικά τις δαπάνες του, να προβλέψει κανείς τον ακριβή αριθμό των αφίξεων. Οι προβλεπόμενες εισπράξεις είναι ακόμα δυσκολότερο να εκτιμηθούν, διότι εκτός των οικονομικών μεγεθών (μερίδια, ΑΕΠ, συναλλαγματικές ισοτιμίες, κλπ), εξαρτώνται και από ποιοτικά χαρακτηριστικά των τουριστών (εισοδηματική τάξη τουριστών, ταξιδιωτικά πακέτα, κλπ). Για τους παραπάνω λόγους τα ευρήματα των διαφόρων εκτιμήσεων θα πρέπει χρησιμοποιούνται με ιδιαίτερη προσοχή".

Για την ιστορία, επίσης, οι ανακοινώσεις της ΑΤΕΜ, είχαν παρουσιασθεί ως εξής από τον ημερήσιο τύπο:

"Όλα τα σενάρια εξέλιξης της τουριστικής κίνησης το 2010 είναι από θετικά έως πολύ θετικά.

Αυτό είναι το συμπέρασμα της εξαμηνιαίας Έκθεσης Ανάλυσης των Τουριστικών Τάσεων με τις προβλέψεις για τις τουριστικές αφίξεις του 2010 που παρουσιάστηκαν από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας κ. Μάριο Βασιλόπουλο, και από τον Επιστημονικό Υπεύθυνο της Έκθεσης και Πρόεδρο του Αθηναϊκού Ινστιτούτου Εκπαίδευσης και Έρευνας κ. Γρηγόρη Παπανίκο.

Ειδικότερα, βάσει των σεναρίων που παρουσίασε ο κ. Παπανίκος ο αριθμός των ξένων επισκεπτών στη χώρα μας θα αυξηθεί στη χειρότερη περίπτωση κατά 1,7% και στη καλύτερη κατά 12,1% τη φετινή χρονιά. Οι προβλέψεις γίνονται με τη χρησιμοποίηση διαφόρων σεναρίων που αφορούν την τιμή του πετρελαίου και την ισοτιμία ευρώ-δολαρίου η οποία επηρεάζει τις αφίξεις από τις χώρες του ευρώ, διότι φθηνό δολάριο σημαίνει και φθηνούς προορισμούς εκτός ευρωζώνης. Σύμφωνα με το μεσαίο σενάριο με την τιμή του πετρελαίου στα 80 δολάρια το βαρέλι και την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου από 1,45, η αύξηση των αφίξεων το 2010 εκτιμάται στο 8,6%. Αν επιβεβαιωθεί το χειρότερο όλων των σεναρίων πρόβλεψης το οποίο υποθέτει πολύ φθηνό δολάριο (1,55) και πολύ ακριβό πετρελαίο (110 δολάρια ανά βαρέλι) για το 2010 οι αφίξεις θα αυξηθούν μόλις 1,7%.

Αν η τιμή του πετρελαίου φθάσει τα 100 δολάρια το βαρέλι, τότε ο εισερχόμενος τουρισμός στην Ελλάδα θα αυξηθεί κατά 5,77% και αντίστοιχα αν η τιμή του πετρελαίου είναι 60 δολάρια το βαρέλι, ο εισερχόμενος τουρισμός θα αυξηθεί κατά 12,37%".